Badanie elektrofizjologiczne i ablacja podłoża arytmii

Badanie elektrofizjologiczne serca jest niezbędne w celu precyzyjnego zidentyfikowania ryzyka i rodzaju zaburzeń rytmu serca, czyli arytmii, oraz lokalizacji ich źródła. Dzięki temu  badaniu możliwe jest dokładne dostosowanie metody leczenia, czy to poprzez stosowanie odpowiednich leków, przeprowadzenie ablacji źródła arytmii, czy też implantację rozrusznika serca bądź kardiowertera-defibrylatora. Ta procedura medyczna jest inwazyjna, co oznacza, że wymaga wprowadzenia do serca specjalnych elektrod za pośrednictwem naczyń krwionośnych.

Ablacja zaburzeń rytmu serca jest procedurą mającą na celu leczenie arytmii poprzez eliminację jej źródła w sercu. Skuteczność tego zabiegu zależy przede wszystkim od rodzaju arytmii, ale też od indywidualnych cech anatomicznych serca. W niektórych przypadkach, aby osiągnąć pełne wyleczenie arytmii, może być konieczne przeprowadzenie więcej niż jednej ablacji. Zazwyczaj skuteczność tej metody wynosi od 90 do 100%, jednak w przypadku takich rodzajów arytmii, jak migotanie przedsionków czy częstoskurcze komorowe, skuteczność pojedynczego zabiegu może być ograniczona i wynosić od 30 do 50%, zależnie od wielu czynników, w tym stanu serca, rodzaju arytmii i współistniejących chorób.

Podczas badania elektrofizjologicznego serca pacjent znajduje się w specjalnie przygotowanej sali, w pozycji leżącej. Ze względu na użycie promieni rentgenowskich, kobiety w ciąży nie mogą poddawać się temu badaniu. Obszary pachwin, a czasem także obojczyka lub szyi, są dezynfekowane i zabezpieczane jałową otuliną.

Po miejscowym znieczuleniu, koszulki naczyniowe są wkładane do naczyń krwionośnych, a następnie pod kontrolą obrazu rentgenowskiego wprowadza się przez nie elektrody elektrofizjologiczne do serca. Te cienkie kabelki elektryczne służą do zapisu sygnałów elektrycznych z serca oraz do stymulacji serca w celu oceny jego właściwości i wywołania zaburzeń rytmu. U pacjentów z implantowanymi rozrusznikami serca lub kardiowerterami-defibrylatorami, badanie może być przeprowadzone poprzez elektrody wszczepione w ramach implantu. Po zakończeniu badania, pacjent powinien pozostać w łóżku przez kilka godzin, a w optymalnym przypadku, może wrócić do domu następnego dnia. Całe badanie trwa zazwyczaj od 1 do 4 godzin, jednak w niektórych przypadkach może potrwać dłużej.

Bezpośrednio po badaniu elektrofizjologicznym istnieje możliwość przeprowadzenia zabiegu ablacji, mającego na celu zniszczenie źródła zaburzeń rytmu serca. Ten zabieg wykonywany jest również za pomocą elektrod elektrofizjologicznych i polega na punktowym zniszczeniu tkanki serca poprzez wygrzanie lub wymrożenie końcówką elektrody. Dla leczenia niektórych rodzajów arytmii, takich jak migotanie przedsionków czy częstoskurcze komorowe, może być potrzebny rozległy zabieg ablacji, obejmujący wykonanie wielu punktów aplikacyjnych, czasem w postaci linii w tkance serca. W niektórych przypadkach, np. krioablacji migotania przedsionków, stosuje się specjalne narzędzia, takie jak balonowy cewnik, aby izolować żyły płucne w lewym przedsionku serca.

Czasami, aby dotrzeć do odpowiednich miejsc w sercu, konieczne jest nakłucie przegrody międzyprzedsionkowej lub nakłucie pod mostkiem worka osierdziowego. W niektórych przypadkach pacjent odczuwa ból podczas zabiegu, wówczas podaje się środki przeciwbólowe. W trakcie zabiegu może być także konieczne wykonanie koronarografii w celu oceny naczyń krwionośnych serca, a także zastosowanie znieczulenia ogólnego i wykonanie kardiowersji elektrycznej. Po zabiegu i usunięciu cewników zakłada się opatrunek uciskowy, a pacjent musi leżeć nieruchomo przez kilka godzin – rzadko do 24 godzin.