Operacyjna korekta zaburzeń statyki dna miednicy

Zaburzenia statyki narządów miednicy, zwane w skrócie POP (z ang. pelvic organ prolapse) to schorzenie, w którego przypadku dochodzi do obniżenia macicy lub ścian pochwy. Schorzenie to dotyczy przede wszystkim kobiet w okresie po menopauzie. Zgodnie z wynikami badań, w Polsce obniżenie narządu rodnego o różnym stopniu nasilenia może dotyczyć około 33% kobiet. Inne badania wskazują kolei na fakt, że problem może dotyczyć nawet połowy Polek.

Zaburzenia statyki narządów płciowych można zasadniczo podzielić na pięć rodzajów. Każdy z nich dodatkowo charakteryzuje się trzema stopniami zaburzenia, przy czym najwyższy – III stopień – cechuje się całkowitym wypadaniem danej części ciała, np. macicy lub tylnej ściany pochwy. Rodzajami zaburzeń statyki są zatem:

• obniżenie przedniej ściany pochwy (cystocele),
• obniżenie tylnej ściany pochwy (rectocele),
• obniżenie zagłębienia maciczno-odbytniczego (enterocele),
• wypadanie macicy,
• uchyłek cewki moczowej.

Do najczęstszych objawów wskazujących na zaburzenia statyki narządów miednicy mniejszej zalicza się obniżenie ścian pochwy, obniżenie macicy, uczucie ciążenia w podbrzuszu oraz nietrzymanie moczu. Nierzadko objawy te są odczuwalne zwłaszcza w trakcie wysiłku lub aktywności fizycznej, a także podczas biegania, kichania, kaszlu lub przy dłuższym staniu. Może pojawić się także częstomocz oraz zaburzenia opróżniania pęcherza, a wraz z nim zwiększona predyspozycja do infekcji w obrębie układu moczowego. Część pacjentek skarży się ponadto na bóle pachwinowe lub krzyżowe, zaparcia oraz upławy.

W celu podjęcia leczenia związanego z zaburzeniami statyki narządów rodnych, w pierwszej kolejności konieczna jest ich właściwa diagnostyka. Podczas badania na fotelu ginekologicznym pacjentka zostaje poproszona o wykonanie odruchu parcia, bądź też wykonuje podobną czynność w pozycji stojącej. W obu przypadkach lekarz bada napięcie przedniej ściany brzucha oraz mięśni dźwigaczy, aby prawidłowo określić przyczynę dolegliwości.

Zaburzenia dotyczące statyki narządu rodnego można leczyć dwojako – w sposób zachowawczy lub operacyjnie. W przypadku powzięcia decyzji o stosowaniu środków zachowawczych zaleca się ćwiczenia dna miednicy, skorzystanie z wkładek dopochwowych lub leczenie za pomocą estrogenów, poprawiających napięcie i unaczynienie tkanek podporowych. W wybranych przypadkach lekarz może także zalecić leczenie z użyciem pessarów.

Drugim wspomnianym wariantem jest leczenie operacyjne zaburzeń statyki. Istnieje szereg metod, które pozwalają wyleczyć drogą operacyjną zaistniałe u pacjentki zaburzenia. Należą do nich:

• plastyka przednia i tylna pochwy,
• laparoskopowa naprawa defektu bocznego powięzi,
• zabieg podwieszenia macicy wykonywany laparoskopowo lub przezpochwowo,
• usunięcie macicy wraz z plastyką pochwy oraz mięśni dna miednicy,
• kolpokleza, czyli zaszycie pochwy (u starszych pacjentek).

Laparoskopowa naprawa boczna jest jednym z rodzajów operacyjnej korekty zaburzeń statyki dna miednicy. Operacja ta niweluje problem związany z obniżeniem przedniej ściany pochwy. Jej przebieg wygląda następująco:

1. Przygotowanie do zabiegu – pacjentka jest przygotowywana do zabiegu przez zespół medyczny, w tym poprzez podanie znieczulenia ogólnego.
2. Wykonanie nacięć – chirurg wykonuje kilka niewielkich nacięć na powierzchni brzucha, przez które wprowadza laparoskop – urządzenie w kształcie rurki z kamerą na końcu oraz narzędzia operacyjne.
3. Wizualizacja wnętrza jamy brzusznej – laparoskop pozwala na dokładne oglądanie wnętrza jamy brzusznej i przestrzeni załonowej na monitorze, co ułatwia chirurgowi dokładne zlokalizowanie uszkodzeń powięzi dna miednicy.
4. Wzmocnienie aparatu więzadłowego – chirurg dokonuje wzmocnienia osłabionych lub uszkodzonych wiązadeł i tkanek za pomocą specjalnych szwów.

Zakończenie operacji – po zakończeniu naprawy bocznej, wszelkie narzędzia są usuwane, a nacięcia zabezpieczone odpowiednimi szwami.

• Mniejsze nacięcia – metoda laparoskopowa pozwala na wykonanie mniejszych nacięć w porównaniu z otwartymi operacjami, co skraca czas rekonwalescencji i redukuje ryzyko infekcji oraz powikłań związanych z zabiegiem.
• Szybsza rekonwalescencja – dzięki mniejszym nacięciom i mniej inwazyjnemu podejściu, pacjentki mogą znacznie szybciej powrócić do aktywności fizycznej i codziennych czynności.

Mniejszy dyskomfort pooperacyjny – w porównaniu z tradycyjnymi metodami chirurgicznymi pacjentki często odczuwają mniejszy ból i dyskomfort po laparoskopowej operacji.

Aby zapobiec wystąpieniu zaburzeń statyki narządów miednicy mniejszej, pacjentki powinny podjąć odpowiednie działania profilaktyczne. Bez wątpienia niezwykle istotne są ćwiczenia fizjoterapeutyczne – dobrane odpowiednio do kondycji oraz budowy ciała pacjentki. Należy ponadto zapobiegać wystąpieniu chronicznego kaszlu, unikać przeciążeń oraz zaparć. Wśród dodatkowych działań profilaktycznych wskazuje się również na podjęcie walki z otyłością oraz unikanie urazów porodowych, które mogą doprowadzić do zaburzenia statyki narządu rodnego u pacjentki.