Nowotwór jelita grubego
Rak jelita grubego to złośliwy nowotwór, który w Polsce diagnozuje się co roku u około 20 tysięcy osób. Charakteryzuje się on niekontrolowanym i nieprawidłowym rozrostem komórek w różnych częściach jelita grubego, takich jak kątnica, okrężnica wstępująca, poprzeczna, zstępująca, esica oraz odbytnica. Najczęstszym typem złośliwego nowotworu jelita grubego jest gruczolakorak, który pojawia się w okrężnicy, zgięciu esiczo-odbytniczym oraz w odbytnicy.


Na całym świecie każdego roku diagnozuje się około 1,9 miliona przypadków raka jelita grubego. W Polsce problem ten dotyczy coraz większej liczby osób – rocznie wykrywanych jest około 18 tysięcy nowych przypadków, co czyni go jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w naszym kraju. Według Krajowego Rejestru Nowotworów, w Polsce w 2020 roku rak jelita grubego odpowiadał za około 12% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe.
W Szpitalu św. Elżbiety operacje nowotworu żołądka przeprowadzamy w ramach kontraktu z NFZ
Czynniki ryzyka rozwoju raka jelita grubego są złożone i obejmują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Do najważniejszych z nich należą:
- Wiek – 90% przypadków, raka jelita grubego jest diagnozowany u osób powyżej 50 rz.,
- Dieta bogata w tłuszcze nasycone i uboga w błonnik,
- Otyłość i brak aktywności fizycznej,
- Palenie papierosów oraz nadużywanie alkoholu,
- Raka jelita grubego występujący w rodzinie.
Rak jelita grubego rozwija się powoli, a jego objawy mogą przez długi czas pozostawać niezauważone. Do najczęstszych objawów należą: krwawienie z odbytu, zmiana rytmu wypróżnień, bóle brzucha, utrata masy ciała oraz uczucie niepełnego wypróżnienia. Wczesna diagnostyka ma kluczowe znaczenie, a głównym narzędziem wykorzystywanym w badaniach przesiewowych jest kolonoskopia.
Leczenie raka jelita grubego w zależności od stadium choroby może obejmować różne metody.
Podstawowym leczeniem raka jelita grubego jest chirurgia, polegająca na usunięciu guza oraz zajętej tkanki wraz z sąsiadującymi węzłami chłonnymi.
W ostatnich latach rozwój technik chirurgicznych umożliwił leczenie raka jelita grubego za pomocą trzech głównych metod: klasycznej, laparoskopowej oraz robotycznej.
W Szpitalu św. Elżbiety operacje nowotworu żołądka przeprowadzamy w ramach kontraktu z NFZ
Operacja z asystą robota chirurgicznego to małoinwazyjny zabieg, który chroni powłoki brzuszne. Polega na wprowadzeniu zminiaturyzowanych narzędzi i kamery endoskopowej do ciała pacjenta, a następnie precyzyjnym usunięciu chorych tkanek przez chirurga operującego przy konsoli.
Precyzję operacji zwiększa:
- 10-krotne powiększenie obrazu,
- 3D HD obrazowanie z modulowaną głębią pola,
- narzędzia chirurgiczne z ruchomością 560 stopni,
- niespotykana dotychczas precyzja i eliminacja drżenia rąk chirurga,
- najnowocześniejsza koagulacja minimalizująca krwawienie.
W porównaniu z chirurgią otwartą, w raku jelita grubego chirurgia robotyczna wiąże się z:
- mniejszą utratą krwi w trakcie zabiegu,
- większą dokładnością preparatyki tkanek,
- krótszą hospitalizacją (ok. 3-4 dni),
- wcześniejszym wprowadzeniem diety doustnej (zwykle w 1-ej dobie po zabiegu),
- niższym odsetkiem niektórych powikłań okołooperacyjnych (m.in. niższe ryzyko przepukliny pooperacyjnej i pooperacyjnej niedrożności jelit),
- mniejszymi dolegliwościami bólowymi po zabiegu,
- szybszą rekonwalescencją (pacjent szybciej się uruchamia i rehabilituje),
- szybszym wdrożeniem ewentualnego leczenia uzupełniającego (radioterapii, chemioterapii, radiochemioterapii) jeśli jest potrzebne,
- lepszym efektem kosmetycznym (mniejsze blizny).
Operację wykonuje chirurg, który operuje z konsoli chirurgicznej. Palce chirurga są umieszczone w specjalnych manetkach, a ruchy jego nadgarstków są precyzyjnie odwzorowywane przez narzędzia robotyczne w jamie brzusznej pacjenta. Ponadto, chirurg korzysta z pedałów nożnych, które pozwalają na przybliżenie obrazu z kamery lub zastosowanie koagulacji podczas operacji.
Pacjent kwalifikujący się do zabiegu robotycznego w leczeniu raka jelita grubego musi spełniać określone kryteria, a decyzję podejmuje chirurg onkolog. Ważne czynniki to lokalizacja i wielkość guza, naciekanie na inne tkanki, dostęp do chorej tkanki, masa ciała, choroby współistniejące, wiek i płeć.
Lekarz ocenia kwalifikację na podstawie pełnej diagnostyki onkologicznej, w tym kolonoskopii, tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego. Zabieg robotyczny, jak każdy inny, niesie pewne ryzyko, o czym pacjent jest informowany przed operacją.
Metoda robotyczna umożliwia szybsze podjęcie dalszego leczenia onkologicznego (radioterapia, brachyterapia, leczenie systemowe lub leczenie skojarzone) i zwiększa szanse na wyleczenie.
Operacja laparoskopowa to nowocześniejsza technika chirurgiczna, która charakteryzuje się mniejszymi nacięciami (zwykle 3-5 niewielkich otworów w jamie brzusznej) i wprowadzeniem do wnętrza ciała pacjenta specjalnych narzędzi chirurgicznych oraz kamery, umożliwiającej wizualizację pola operacyjnego. Główne zalety tej metody to:
- Krótszy czas rekonwalescencji – pacjenci po operacjach laparoskopowych szybciej wracają do zdrowia,
- Mniejsze ryzyko powikłań – mniejsze nacięcia wiążą się z mniejszym ryzykiem zakażeń oraz krwawień,
- Krótszy czas hospitalizacji.
Operacja laparoskopowa wymaga dużego doświadczenia od chirurga i nie zawsze jest możliwa do zastosowania, zwłaszcza w przypadkach bardziej zaawansowanych zmian nowotworowych.
Klasyczna operacja raka jelita grubego, nazywana również operacją otwartą, to tradycyjna forma chirurgii, polegająca na wykonaniu dużego nacięcia w jamie brzusznej w celu usunięcia zmiany nowotworowej oraz fragmentu jelita. Zaletą tej metody jest dobra widoczność pola operacyjnego, co umożliwia precyzyjne usunięcie guza oraz ocenę ewentualnych przerzutów do węzłów chłonnych, choć jest ona bardziej inwazyjna, jest standardem w przypadku większych guzów i zaawansowanych nowotworów. Operacja klasyczna wiąże się z dłuższym czasem rekonwalescencji, większym ryzykiem powikłań, takim jak zakażenia rany czy krwawienie, oraz dłuższym pobytem w szpitalu.
W okresie 4 tygodni przed planowaną operacją konieczne jest całkowite zaprzestanie picia alkoholu i palenia papierosów, a pacjent przechodzi nowoczesny program poprawy sprawności organizmu (prehabilitacja), który zmniejsza ryzyko powikłań po operacji. Kilka dni przed zabiegiem zaleca się stosowanie diety lekkostrawnej i umiarkowanej aktywności fizycznej. Jelito musi być oczyszczone specjalnym preparatem przeczyszczającym, tak jak przed standardową kolonoskopią. W dniu operacji pacjent musi być na czczo przez co najmniej 6 godzin. Po przyjęciu na oddział pacjent otrzymuje szczegółowe instrukcje.