Zapalenie płuc jest stanem zapalnym w miąższu płuc, spowodowanym najczęściej przez infekcję bakteryjną, rzadziej wirusową lub grzybiczą. Przebiega z gorączką i kaszlem. W części przypadków pojawia się uczucie duszności, przyspieszony oddech lub sinica. W wyniku zakażenia bakteryjnego i reakcji zapalnej dochodzi do gromadzenia się płynu w pęcherzykach płucnych, co może utrudniać prawidłową wymianą tlenu i dwutlenku węgla, czyli skutkować niewydolnością oddechową. W trakcie infekcji może także dochodzić do przedostawania się bakterii do krwiobiegu pacjenta.

Zapalenie płuc o etiologii bakteryjnej: jest to najczęstsza forma zapalenia płuc, spowodowana przez bakterie takie jak Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Mycoplasma pnaumoniae i inne. Objawy obejmują wysoką gorączkę, osłabienie, dreszcze, kaszel z wykrztuszaniem ropnej plwociny, uczucie duszności a niekiedy ból w klatce piersiowej czy krwioplucie.

Wirusowe zapalenie płuc: jest spowodowane przez różne wirusy oddechowe, takie jak wirus grypy czy koronawirusy. Objawy mogą obejmować gorączkę, ból mięśni, kaszel, duszność i osłabienie.

Grzybicze zapalenie płuc: jest to rzadki rodzaj zapalenia płuc, który jest spowodowany przez grzyby, takie jak Candida lub Aspergillus. Występuje prawie wyłącznie u osób z osłabionym układem odpornościowym.

Objawy zapalenia płuc mogą się różnić w zależności od etiologii i ciężkości choroby, ale najczęstsze z nich obejmują:

• Gorączkę, dreszcze i poty
• Kaszel, który może być suchy lub mokry
• Ból w klatce piersiowej podczas oddychania lub kaszlu
• Trudności w oddychaniu/duszność
• Krwioplucie
• Osłabienie
• Ból głowy
• Nudności, wymioty i biegunkę (w niektórych przypadkach)

Pozostałe objawy lekarz stwierdza podczas osłuchiwania płuc a rozpoznanie potwierdzane jest badaniem radiologicznym. Dodatkowo przydatna jest ocena utlenowania krwi obwodowej (mierzona np. pulsoksymetrem) i badania laboratoryjne, a w części przypadków także badania bakteriologiczne – posiew plwociny lub krwi.

UWAGA: u osób starszych objawy mogą być słabiej wyrażone, a najbardziej widoczne może być pogorszenie stanu ogólnego i kontaktu z chorym.

Najczęstszą przyczyną zapalenia płuc jest infekcja bakteryjna. Część przypadków to zakażenie wirusowe. Infekcje, które zostały wywołane przez grzyby, są najrzadsze.
Czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo zachorowania na zapalenie płuc obejmują m.in:

• Osłabiony układ odpornościowy
• Palenie papierosów
• Przewlekłe choroby płuc (np. POChP) i układu krążenia
• Cukrzycę
• Narażenie na substancje toksyczne w miejscu pracy
• Niewłaściwie leczona astma
• Choroby układu sercowo-naczyniowego
• Przewlekła choroba nerek
• Choroby nowotworowe
• Wielochorobowość (osoby cierpiące na wiele chorób współistniejących jednocześnie)

Czas trwania oraz ciężkość przebiegu zapalenia płuc zależy od wielu czynników, w tym od patogenu odpowiedzialnego za infekcję, wieku i ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz zastosowania odpowiedniego leczenia.

U części pacjentów, przy ciężkim przebiegu choroby, dochodzi do pojawienia się zaburzeń świadomości (senności, splątania), niewydolności nerek lub obniżenia ciśnienia tętniczego (poniżej 90/60 mmHg). U starszych osób łatwo dochodzi do odwodnienia. W wymienionych wyżej przypadkach a także jeżeli liczba oddechów pacjenta wynosi ponad 30/minutę, należy pilnie skontaktować się z lekarzem, ponieważ konieczne może być leczenie szpitalne!

Czas trwania zapalenia płuc jest częściowo uzależniony od typu drobnoustroju je wywołującego. Na przykład bakteryjne zapalenie płuc, które jest częstsze, może być skutecznie leczone za pomocą antybiotyków, a pacjenci zazwyczaj zauważają poprawę w ciągu pierwszych 48 godzin od rozpoczęcia terapii. Leczenie trzeba zazwyczaj kontynuować przez 7 dni. Wirusowe zapalenie płuc, takie jak to związane z COVID-19, może być bardziej złożone i wymagać dłuższego czasu na wyzdrowienie. Oczywiście czas trwania choroby zależy w dużym stopniu od ogólnego stanu zdrowia pacjenta i jego indywidualnej odpowiedzi immunologicznej na patogen.

Leczenie stosowane w czasie zapalenia płuc zależy od rodzaju i ciężkości infekcji oraz chorób współistniejących.

Główne metody leczenia obejmują:

• Antybiotykoterapię (w przypadku infekcji bakteryjnej)
• Leki przeciwwirusowe (w przypadku części infekcji wirusowych)
• Leki przeciwgrzybicze (w przypadku infekcji grzybiczej)
• Odpoczynek i nawodnienie (doustne lub dożylne)
• Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe
• Leki mukolityczne
• Tlenoterapię
• Fizjoterapię oddechową

W przypadku cięższych przypadków zapalenia płuc konieczne jest leczenie szpitalne.