Operacje zespołu rowka nerwu łokciowego

Zespół rowka nerwu łokciowego (ang. cubital tunnel syndrome) stanowi schorzenie, które dotyka pacjentów w każdym wieku. Choroba ta w niektórych przypadkach może być związana z reumatoidalnym zapaleniem stawów u pacjenta, jednak nierzadko ma po prostu charakter zawodowy. Szczególnie narażeni są na nią bowiem ci pacjenci, którzy wykonują w swojej pracy powtarzalne czynności – takie, jak pisanie na komputerze, gra na instrumentach muzycznych, prace wykończeniowe lub zajęcia, wymagające podpierania się na łokciu. Inną przyczyną powstania cieśni łokciowej może być przerost mięśni zginaczy ręki lub występujące u pacjenta anatomiczne anomalie rozwojowe.

Neuropatia kanału łokciowego w pierwszej fazie objawia się utratą czucia w okolicy IV-tego i V-tego palca ręki. Z biegiem czasu i postępem choroby jednak objawy stają się coraz silniejsze, doprowadzając także do wybudzania pacjenta w nocy. Oprócz wspomnianej utraty czucia pacjent odczuwa też uczucie mrowienia i drętwienia, a także osłabienie siły mięśni – a niekiedy ich całkowity zanik, jeśli dojdzie do bardzo zaawansowanej fazy choroby. Ponadto dostrzec można pogorszenie precyzji podczas wykonywania czynności manualnych, pojawiają się dolegliwości bólowe zarówno palców, jak i w miejscu podrażnienia nerwu, a palce ustawiają się szponiasto, co wynika z zaników mięśniowych i zmniejszenia kłębu kciuka. Nieleczony zespół rowka nerwu łokciowego może doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerwów i mięśni danej ręki, w efekcie osłabiając jej funkcje.

Wśród przyczyn wystąpienia zespołu rowka nerwu łokciowego wskazuje się przede wszystkim na długotrwałe podrażnienie bądź ucisk tkanek na nerw łokciowy. Może do niego dochodzić w rozmaitych przypadkach – urazu (takiego jak złamanie lub zwichnięcie), zmian zwyrodnieniowych, czy też chorób stawu łokciowego. Wśród przyczyn upatruje się także przeciążenia, w tym powtarzalne ruchy zgięciowe łokcia wykonywane podczas pracy, a także utrzymywanie łokcia w zgięciu przez długi czas. Powodem wystąpienia cieśni łokciowej może być także nowotwór lub torbiel zwojowa, a w niektórych przypadkach – kostne ostrogi.

Zespół nerwu łokciowego diagnozowany jest przez lekarza podczas wizyty w poradni chirurgicznej. Po przeprowadzeniu wywiadu na temat objawów i odczuć pacjenta, lekarz wykonuje proste testy zręcznościowe, a także szereg badań specjalistycznych. Należą do nich rezonans magnetyczny, ultrasonografia, elektromiografia oraz badanie RTG stawu. Na podstawie uzyskanych wyników lekarz może następnie podjąć trafną ocenę, czy mamy do czynienia z zespołem rowka nerwu łokciowego oraz zaproponować odpowiednie leczenie tej choroby.

W pierwszej kolejności, jeśli stan pacjenta na to pozwala, stosuje się leczenie zachowawcze. Należą do niego m.in farmakologiczne metody leczenia, takie jak stosowanie przeciwzapalnych leków sterydowych lub leków przeciwobrzękowych. Ponadto zaleca się pacjentowi ograniczenie ruchów kończyny górnej oraz – jeśli to możliwe – zmianę sposobu pracy, by odciążyć nieco rękę i zapewnić jej odpoczynek. Objawy mogą być ponadto łagodzone poprzez noszenie ortezy lub szyny, którą pacjent zakłada na czas snu. Jeśli jednak wyżej wymienione metody nie przynoszą rezultatu, a objawy choroby nie chcą ustąpić, pozostaje podjęcie się operacji zespołu rowka nerwu łokciowego.

Zabieg ten polega na przecięciu tkanek więzadłowych, które ograniczają nerw od strony łokciowej (wewnętrznej). Ponieważ nerw może niekiedy wyskakiwać ze swojej naturalnej loży (mamy wówczas do czynienia z tzw. podwichaniem się nerwu), w trakcie zabiegu konieczne jest dokonanie transpozycji i przeniesienie nerwu pod kieszonkę tłuszczową. Rozwiązanie to pozwala na odbudowę nerwu, poprawę jego ukrwienia oraz powrót funkcji. Dzięki temu pacjent powinien mieć swobodę ruchu nerwu podczas zginania operowanego łokcia. Operacja zespołu rowka nerwu łokciowego przeprowadzana jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym, a po jej zakończeniu skórę na łokciu zaszywa się szwem skórnym adaptującym.

Istotne jest, by pacjent po zabiegu nie podejmował nadmiernej aktywności fizycznej. Po około 10-14 dniach od zabiegu konieczne jest zdjęcie szwów, natomiast sama rekonwalescencja trwa zazwyczaj od 4 do 6 tygodni, w trakcie których nie należy przeciążać operowanej ręki. Ważne jest jednak stopniowe wykonywanie delikatnych ruchów łokciem, barkiem i palcami. Dzięki temu pacjent może zapobiec wystąpieniu zakrzepów lub obrzęku, przywracając stopniowo sprawność operowanej kończyny. Należy także zadbać o ranę pozabiegową, stosując się do zaleceń lekarza.